Veselin Topalov (FIDE Dünya Şampiyonu: 2005-2006)

Veselin Topalov (FIDE Dünya Şampiyonu: 2005-2006)

Veselin Topalov, 15 Mart 1975’te Rousse, Bulgaristan’da doğdu. 8 yaşındayken babasından satranç oynamayı öğrendi. 1989’da 14 yaş altı Dünya Şampiyonası’nı kazanırken ertesi yıl 16 yaş altı Dünya Şampiyonası’nda gümüş madalya aldı. 1992 yılında büyükusta oldu.

1990’ların başında menajer Silvio Danailov tarafından keşfedildi ve Danailov onun gelecekte dünya şampiyonu olacağını söylediğinde herkes gülüp geçti. Topalov, 1993-1994 yıllarında başta İspanya olmak üzere Avrupa’nın çeşitli yerlerinde birçok açık turnuva kazandı ve 2600’ler kulübüne adımını attı, hızla 2700’lere yani satrancın elit seviyesine çok yaklaştı. Topalov, 1994’ten beri Bulgaristan’ın birinci masasında oynamaktadır. 1994’te Moskova’daki Olimpiyatlar’da Bulgaristan’ın dördüncü olmasıyla büyük sükse yaptı. Uzlaşmaz ve agresif oyun tarzını o dönemde geliştirdi. Beraberlik istemeyen ve ne olursa olsun kazancı zorlayan tarzı o dönemde ortaya çıkmaya başladı.

Madrid, Amsterdam, Lyon, Linares, Novgogorod gibi birçok uluslararası turnuvyı kazandı ve elit turnuvaların müdavimlerinden birisiydi. 1999’daki FIDE Dünya Şampiyonası’nda son 16’ya kaldı. 2000 yılında çeyrek final oynarken, 2001 yılında da son 16’ya kaldı. Klasik Dünya Şampiyonası mücadelesinde de Adaylar Turnuvası niteliği taşıyan Dortmund 2001’de finalde Peter Léko’ya kaybetti.

Topalov’un elit büyükustaların arasındayken dünya satrancının zirvesine çıkışının başlangıcı ise aslında Libya’da 2004’teki Dünya Şampiyonası’dır. 2004’teki Dünya Şampiyonası’nda yarı finalde şampiyon olan Kasımdzhanov’a elenmesine rağmen ağır partilerdeki 9/10 performansı ise aslında gelecekte olanların habercisiydi. 2005 yılında Linares’te satranç kariyerinin son maçında Garry Kasparov’a karşı kazandı ve onunla eş puanla birinciliği paylaştı. 2005’te çıkışı Sofya’daki M-Tel turnuvasını kazanarak devam etti. Büyük çıkış içindeki Topalov, rating listesinde satrancı bırakana Kasparov sayılmazsa birinci sıraya yükselmişti.

Eylül ayında Arjantin’de San Luis’de düzenlenen Dünya Şampiyonası’nı rakiplerine büyük üstünlük kurarak kazandı. İkinci ve sekizinci turlar arasındaki 6,5/7’lik serisi özellikle turnuvada diğer oyunculardan kopmasını sağladı. Bu dönemdeki özelliği turnuvalara kötü başlasa bile son turlarda üst üste galibiyetlerle üst sıralara tırmanmasıydı. Dünya Şampiyonu olduktan sonra 2800 rating barajını geçen üçüncü oyuncu oldu (Kasparov ve Kramnik’ten sonra). 2006’da da formu devam etti, Wijk aan Zee’de Anand ile birlikte eş puanla birinci olurken Sofya’da, “ev sahibi” olduğu M-Tel Ustalar Turnuvası’nı da kazandı. 2006’nın sonunda ise ünvanını tuvalet skandalının da damgasını vurduğu maçta kaybetti ve bu maçtan sonra menajeriyle birlikte eleştirilere hedef oldu. Meslektaşları, Profesyonel Satranççılar Birliği, Danailov’u kınayan bir açıklama yaptı. Ayrıca, Karpov, Spassky, Korchnoi ve Anand gibi isimler tarafından da eleştirilen Topalov, kamu oyunun gözündeki imajının zedelenmesine engel olamadı. Maçtan sonra FIDE’nin yeterli meblağı bulan ve 2700’ün üstündeki her oyuncuya Dünya Şampiyonu ile maç yapma hakkı veren maddesine dayanarak (aynen Topalov ve Kramnik’in oynadığı gibi) Topalov ve Danailov yeni bir başvuruda bulunduysa da, FIDE böyle bir maçın Dünya Şampiyonası’nda en az altı ay önce yapılması gerektiğini belirterek Antalya’da yapılan 2007’nin ilk FIDE Başkanlar Kurulu Toplantısı’nda bu teklifi kabul etmedi. Topalov, 2007’de eski formuna kavuşamadı ve FIDE rating listesinde birinci sıradaki konumunu kaybetti; fakat yine de en parlak zamanlarına benzer bir şekilde M-Tel Ustalar Turnuvası’nı son turda galibiyeti sayesinde kazanmayı başardı. Ayrıca, Topalov’un Kramnik’in suçlamalarına karşı nitelikte kendisine karşı da 2005’te San Luis’de ve 2007’de Corus Wijk aan Zee’de hile yaptığı ve bilgisayar kullandığı suçlamaları geldi. Corus 2007’de Topalov, Levon Aronian ve Teimur Radjabov ile birinciliği paylaştı.

Oyun tarzı Fischer ve Kasparov’u anımsatan bir şekli de sürekli baskı arayan cinstendir. Kazanma hırsı ve aynı zamanda modern satranca damgasını vuran bilgisayarlarla yapılan ev analizlerinin etkisi Topalov’un oyununda rahatlıkla görülür. Ayrıca Topalov, 2800 Elo barajını geçen dört oyuncudan birisidir.

Kaynak: www.tsf.org.tr