Boris Spassky (Dünya Şampiyonu: 1969-1972)
Boris Vasilievich Spassky, 1937, Leningrad doğumludur. Satrancı beş yaşındayken öğrenmiştir. Botvinnik’ten beri Sovyet satrancının ilk harika çocuğu olmuştur. 1947’de 10 yaşındayken Botvinnik’i simültane gösteride yenmiştir. İlk antrenörü Vladimir Zak idi. Bu dönemde 1.kategoriye (yaklaşık 2250-2300 elo) 11 yaşındayken ulaştı ve 15 yaşında da Usta seviyesine geldi. 16 yaşında Bükreş’teki uluslar arası bir turnuvada çok başarılı oldu. 18 yaşında Belçika’nın Antwerp kentindeki Dünya Gençler Şampiyonası’nı kazandı ve büyükusta olarak o dönem için bir rekor kırdı. 1955’de Göteborg Interzonali’nden Amsterdam’daki Adaylar Turnuvası’na katılmaya hak kazandı; ancak burada iyi bir sonuç aldıysa da kendisinden beklentilerin yüksek olması genç yıldızda baskı yarattı. Satrancı bırakması gündeme geldi; ancak daha sonra saldıran oyun stiliyle bilinen Alexander Tolush yerine daha konumsal oynamayı tercih eden Igor Bonderavsky ile birlikte çalışmaya başladı ve 1961’de Bakü’de ilk SSCB Şampiyonlu unvanını kazandı. 1964’de Amsterdam Interzonal’inde eş puanla birinci oldu ve Adaylar Maçları’nda oynamaya hak kazandı. 1965’teki Adaylar Maçları’nda önce Keres’i konumsal bir şekilde daha sonra Geller ise mat ataklarıyla elemeyi başararak ne kadar evrensel bir oyunu olduğunu gösterdi. Adaylar Finali’nde ise Tal ile oynadı ve onu da geçerek dünya şampiyonu Petrosian’ın rakibi oldu. Petrosian’a karşı az farklı kaybettikten birkaç ay sonra içlerinde Fischer ve Petrosian’ın da bulunduğu Santa Monica 1966 turnuvasını kazandı. Spassky, bir sonraki döngüde de Geller, Larsen ve Korchnoi’u eleyerek Petrosian’ın karşısına yeniden çıktı. Bu sefer, maçı kazandı ve dünya şampiyonu oldu. 1972’de Fischer’e karşı Asrın Maçı’nı kaybetti. Soğuk Savaş’ın tansiyonunun yükseldiği yıllarda Sovyet ve Amerikalı büyükustaların karşılaşması medyanın büyük ilgisini çekti. Ayrıca, maçtan önce Fischer, Spassky’e daha önce hiç oyun kazanamamıştı. Spassky’nin sekondantı olan Geller’in de Fischer’e karşı oynadığı oyunlarda üstünlüğü bulunuyordu. Bununla birlikte Fischer, o dönemde çok formdaydı ve Spassky yenilmekten kurtulamadı. Dünya Şampiyonluğu’nu kaybettikten sonra 1973’te Sovyetler Birliği Şampiyonu oldu. 1974’te ise önce Bryne’ı elediyse de sonra o dönemde bir makine gibi oynayan genç Anatoly Karpov’a yenilmekten kurtulamadı. 1977’de Adaylar Finali’ne ulaştıysa da bu sefer de Viktor Korchnoi’a kaybetti. Bundan sonra 1980’lerine ortalarına kadar elit bir oyuncu olarak kaldıysa da bir daha Adaylar Finali’ne ulaşamadı. 1978’de Fransa vatandaşlığına geçti. 1992’de Yüzyılın Maçı’nın Rövanşı adıyla Fischer ile o zamanki adıyla Sırbistan’ın başkenti Belgrad’da bir maç oynadı. Fischer dünya şampiyonu olduktan sonra ilk kez satranç oynuyorduı; ancak Fischer maçı yine kazandı.
Spassky, 2007 yılı başında 1960’lar ve 70’lerde dünyanın en iyi oyuncularında birisi olarak gösterilen, bir dönem de Türkiye’de antrenör olarak çalışan Lajos Portisch ile bir hızlı satranç maçı oynamış ve berabere kalmıştır.
Spassky, bir konumdaki varyantları detaylarıyla hesaplayabilmesi, müthiş tekniği ve tutarlı oyun tarzıyla Sovyet Satranç Okulu’nun en evrensel temsilcilerinden birisidir. Değişik konumları oynayabilen bir şampiyondu.
Kaynak: www.tsf.org.tr
